Ψευδαλπικά λιβάδια

Στην κατηγορία αυτή κατατάξαμε λιβάδια με μέσο υψόμετρο άνω των 1.650 μ. Τα λιβάδια αυτά αναπτύσσονται στο μεγαλύτερο μέρος τους κατά μήκος της οροσειράς των Αρένων, ενώ λίγα από αυτά απαντώνται και γύρω από την κορυφή "Πύργος", πάνω από την Παλιά Κοτύλη.

Ορεινό λιβάδι κάτω από τις κορυφές των Αρένων


Τα λιβάδια που βρίσκονται σε μεγάλο υψόμετρο σε πολλά βουνά της Βόρειας Ελλάδας δεν είναι πραγματικά "αλπικά" λιβάδια, καθώς δεν βρίσκονται συνήθως πάνω από τα δασοόρια, το υψομετρικό όριο δηλαδή πάνω από το οποίο δεν αναπτύσσεται δενδρώδης βλάστηση, όπως αποδεικνύεται άλλωστε και από τα διάσπαρτα μικρά δάση που βρίσκονται συχνά ανάμεσα σε αυτά τα λιβάδια. Σε αυτά τα υψόμετρα ωστόσο, με το χιόνι να καλύπτει κανονικά το έδαφος για αρκετούς μήνες τον χρόνο, η ανάπτυξη των δέντρων είναι πολύ αργή και αρκεί έτσι η πίεση της βόσκησης, ή όποια άλλη διαταραχή, για να ανασταλθεί η ανάπτυξη των δασών και να παραμείνουν οι εκτάσεις ανοικτές για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Για το λόγο αυτό, χαρακτηρίζονται ως "ψευδοαλπικά".

Με βάση τα παραπάνω, κατανοούμε ότι το υψόμετρο από το οποίο ξεκινάνε τα "ψευδαλπικά" λιβάδια δεν είναι σταθερό, αλλά εξαρτάται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και την ιδιαίτερα ιστορία βόσκησης της κάθε περιοχής. Στη δική μας περιοχή, με βάση την επιτόπια έρευνα για τη σύνθεση της ποώδους βλάστησης και την κατανομή των λιβαδιών στον ορεινό όγκο, επιλάξαμε το όριο των 1.650 μ.

Τα περισσότερα από αυτά τα λιβάδια σε όλα τα βουνά της Πίνδου, χάρη στο εύφορο και υγρό έδαφος και την πλούσια ποώδη βλάστησή τους, φιλοξενούσαν για αιώνες τα καλοκαιρινά βοσκοτόπια νομάδων κτηνοτρόφων. Το ίδιο ισχύει και στην περιοχή της έρευνάς μας. Νομάδες κτηνοτρόφοι, κυρίως Βλάχοι, βοσκούσαν μεγάλα κοπάδια στα λιβάδια κάτω από τις Αρένες, όπως φαίνεται και από την κυριαρχία των βλάχικων τοπωνύμιων στην περιοχή (λόγου χάρη οι Αρένες, βλ. αναλυτικά το σχετικό επίπεδο).

Κοπάδι στα ψευδαλπικά λιβάδια της Κάτω Αρένας


Ακόμα και σήμερα, τα λιβάδια αυτά βοσκούνται ως ένα βαθμό το καλοκαίρι. Όχι όμως αρκετά για να σταματήσει η ανάπτυξη των δέντρων. Νεαρά πεύκα, έλατα, ακόμα και οξιές κλείνουν σταδιακά τα ορεινά λιβάδια, αυξάνοντας τη δασοκάλυψη, αλλά μειώνοντας την ετερογένεια του τοπίου και αφαιρόντας έναν τύπο οικοτόπου σημαντικό όχι μόνο για την αγροτική οικονομία, αλλά και για την άγρια ζωή.

Ο ρυθμός ωστόσο όπως αναφέρθηκε είναι χαμηλός, οπότε πρόκειται για την πιο σταθερή στο χρόνο κατηγορία λιβαδιών.


Σύνθεση ειδών

Η επιτόπια έρευνα κατέγραψε τα παρακάτω 27 taxa ως σημαντικά (παρουσία >5% σε μία τουλάχιστον επιφάνεια) από τα ποώδη είδη στα ψευδαλπικά λιβάδια της περιοχής.

  1. Achillea cf millefolium
  2. Caltha palustris
  3. Cardamine graeca
  4. Carlina sp.
  5. Cirsium appendiculatum
  6. Cirsium eriophorum
  7. Corydalis cava
  8. Cyperaceae spp.
  9. Daphne oleoides
  10. Geranium subcaulescens
  11. Hieracium sp.
  12. Juncaceae spp.
  13. Marrubium thessalum
  14. Mentha longifolia
  15. Muscari neglectum
  16. Ornithogalum oligophyllum
  17. Parnassia palustris
  18. Potentilla sp.
  19. Primula veris
  20. Ranunculus cf sartorianous
  21. Taraxacum spp.
  22. Thymus longicaulis
  23. Trifolium cf medium
  24. Veratrum lobelianum
  25. Verbascum cf. phlomoides
  26. Viola cf aetolica
  27. Poaceae spp.

Primula veris


Καθώς οι περιοχές αυτές συνεχίζουν να βοσκούνται ανάμεσα στα παραπάνω είδη περιλαμβάνονται αρκετά με ακανθώδη μορφή ή νιτρόφιλα είδη.

Από τα παραπάνω, για την οπτική αναπαράσταση στη 3D εφαρμογή επιλέχθηκαν τα εξής:

  1. Daphne oleoides,
  2. Cirsium appendiculatum,
  3. Eryngium amethystinum,
  4. Veratrum lobelianum,
  5. Daucus carota,
  6. Primula veris,
  7. Ononis spinosa,
  8. Ranunculus repens, 
  9. Trifolium hybridum,
  10. Pteridium aquilinum,
  11. Festuca arundinacea,
  12. Bellis perennis,
  13. Achillea cf millefolium.


Caltha palustris


Περισσότερα: