Δάση Δρυός

Η Δρυς αποτελεί το τρίτο συχνότερο δασικό είδος στην περιοχή έρευνας, μετά την Οξιά και την Μ. Πεύκη. Με βάση συγκλίνουσες εκτιμήσεις από την φωτοερμηνεία και τις δειγματοληψίες, κυριαρχεί στο 20% των δασών της περιοχής και αποτελεί επίσης το 20% των δασικών δέντρων. Εκτιμήθηκε τέλος ότι το 12% της συνολικής έκτασης, ανεξάρτητα χαρακτηρισμού, καλύπτονται από δέντρα βελανιδιάς (βλ. αναλυτικά Παραδοτέο 7, κεφ. 2.2).

Στα δρυοδάση της περιοχής

Στην περιοχή μας η Δρυς σχηματίζει μια σχετικά συνεκτική ζώνη, η οποία αναπτύσσεται από τα χαμηλότερα υψόμετρα της περιοχής (800 μ.) ως τα 1.300 μ. περίπου, ενώ λίγες εκτάσεις καταγράφονται και σε ψηλότερες θέσεις, ως τα 1.450. Στη ζώνη αυτή η Δρυς κυριαρχεί, είτε αμιγής, είτε -συνηθέστερα- σε μίξη με άλλα είδη και κυρίως την Μ. Πεύκη, την Ελάτη, τον Γαύρο, το Σφενδάμι και, σε κάποιες ιδιαίτερα ευνοϊκές για αυτό θέσεις, την Οξιά. Οι τρεις βασικοί τύποι που καταγράφηκαν κατά τη φωτοερμηνεία είναι η αμιγής Δρυς, η μίξη Δρυός – Μ. Πεύκης, και η μίξη Δρυός – Οξιάς. Συνολικά, οι τρεις αυτοί τύποι καλύπτουν 2.285 ha ή το 21% της περιοχής (βλ. αναλυτικά Παραδοτέο 4.1, κεφ. 7.11).

Ειδικότερα, τα αμιγή δάση της δρυός εντοπίζονται σε υψόμετρα 800-1.300 μ., με μικρές συστάδες να φτάνουν ως τα 1390. Σήμερα καλύπτουν περίπου 1.000 ha ή το 9,4% της περιοχής, με υψηλή πυκνότητα (82%) και ωριμότητα (96%). Το πιο χαρακτηριστικό είναι το ενιαίο δρυοδάσος, μεσαίας ηλικίας και μεγάλης πυκνότητας, που καλύπτει τις ανατολικές πλαγιές των υψωμάτων στο κέντρο της περιοχής, λίγο πάνω από τον Βρωμοπόταμο του Σαραντάπορου (βλ. εικόνα).

Οι μίξεις Δρυός και Μ. Πεύκης εντοπίζονται σε υψόμετρα 800-1.400 μ., με μικρές συστάδες να φτάνουν ως τα 1.460. Σήμερα φτάνουν τα 1.194 Ha ή το 11% της περιοχής, 2ο μεγαλύτερο ποσοστό μετά από αυτό της αμιγούς Μ. Πεύκης. Η μέση κάλυψη στα δάση αυτά είναι πολύ ψηλή και φτάνει το 82,5%, ενώ στο 98% χαρακτηρίζονται ως ώριμα. Ο βαθμός κυριαρχίας εκτιμήθηκε κοντά στο 45%, δηλαδή η Δρυς και η Πεύκη μοιράζονται τις εκτάσεις αυτές σχετικά ισότιμα. Σήμερα καταγράφονται κυρίως κατά μήκος της κοιλάδας του Σαραντάπορου, σε χαμηλές εγκαταλελειμμένες εκτάσεις.

Οι μίξεις Δρυός και Οξιάς εντοπίζονται στη ζώνη της Δρυός, κυρίως στα άνω όρια, σε θέσεις κατάλληλες για να εισχωρήσει και να αναπτυχθεί η Οξιά. Είναι μια οριακή κατηγορία και μικρό μέρος των δασικών εκτάσεων φαίνεται να έχει αυτά τα δύο ως βασικά είδη. Καταγράφεται έτσι σε ποσοστά κάτω του 1%. Εμφανίζουν μεγάλο βαθμό κάλυψης, που φτάνει το 93,5%, ενώ το 100% χαρακτηρίστηκε ως ώριμο. Ο βαθμός κυριαρχίας εκτιμήθηκε κοντά στο 50%, αλλά με αρκετή επισφάλεια γιατί δεν είναι εύκολη η διάκριση των φυλλοβόλων ειδών μεταξύ τους.  

Οικολογία

Όσο αφορά το υψόμετρο, ως τα 1.100 μ. η Δρυς αποτελεί την πλειονότητα της βασικής βλάστησης, για να παραχωρήσει στα ψηλότερα την πρώτη θέση αρχικά στη Μ. Πεύκη και μετά στην Οξιά. Η εικόνα αυτή επιβεβαιώνεται τόσο από τη φωτοερμηνεία, όσο και από τα αποτελέσματα των δειγματοληψιών (βλ. αναλυτικά Παραδοτέο 7, κεφ. 3).

Σε σχέση με την έκθεση, όπως επιβεβαιώνεται ξανά από τη φωτοερμηνεία και τις δειγματοληψίες, η Δρυς, σε αντίθεση με την Οξιά και την Ελάτη, προτιμά τις νότιες και τις δυτικές πλαγιές, ενώ υποεκπροσωπείται σαφώς στις βόρειες και ανατολικές.

Αλλαγές στο διάστημα 1945 - 2015

Στο πρόσφατο διάστημα που εξετάστηκε αναλυτικά μέσω της φωτοερμηνείας των αεροφωτογραφιών από το 1945 ως το 2015, τα δάση της δρυός καταλαμβάνουν μια σχετικά σταθερή ζώνη, η οποία, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, αναπτύσσεται από τα χαμηλότερα υψόμετρα της περιοχής (800 μ.) ως τα 1.300 περίπου, ενώ λίγες εκτάσεις με μίξη δρυός – πεύκης ή οξιάς να καταγράφηκαν και σε ψηλότερες θέσεις, ως τα 1450.

Συνολικά, τα δάση αυτά αυξήθηκαν σημαντικά το διάστημα 1945 – 2015: από τα 1.879 στα 2.285 Ha, δηλαδή κατά 21,6%. Σήμερα τα δάση αυτά καλύπτουν το 21,2% της περιοχής. Σημαντικά επίσης αυξήθηκε ο βαθμός κάλυψης εντός αυτών των δασών, οπότε η συνολική αύξηση της δασοκάλυψης είναι πολύ μεγαλύτερη (βλ. παρακάτω ανά κατηγορία). Η αύξηση αυτή είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη στη ζώνη της οξιάς (βλ. παρακάτω), αφού στη ζώνη αυτή εντοπίζονταν οι περισσότερες δραστηριότητες που εγκαταλείφθηκαν.

Οι λίγες μικτές συστάδες Δρυός – Οξιάς παραμένουν σχετικά σταθερές στο χρόνο, αφού ήταν ήδη ώριμες το 1945.

Για αναλυτικότερες πληροφορίες για τη δρυ και τις ενώσεις της βλ. την αντίστοιχη σελίδα

Βελανιδιές γύρω από παλιό μαντρί (Σαραντόπορος)