Μικτά δάση Οξιάς - Ελάτης

Οι μίξεις Οξιάς και Ελάτης αφορούν ώριμα δάση, σε υψόμετρα από 1.170 ως 1.820 μ, στις ίδιες περιοχές με τα αμιγή δάση οξιάς, δηλαδή στις πλαγιές των Αρένων, του Πύργου και των υψωμάτων ανατολικά της Παλιάς Κοτύλης. Σημειώνεται ότι κατά τη φωτοερμηνεία είναι δύσκολη κι επισφαλής η διάκρισή τους από τις μίξεις οξιάς – πεύκης. Η δυσκολία αυτή αυξάνεται από το γεγονός ότι στην πραγματικότητα οι περισσότερες συστάδες έχουν και τα 3 είδη, σε διαφορετικές αναλογίες. τα δάση αυτά θεωρούνται στο τέλος της πορείας της διαδοχής και είναι σχετικά σταθερά, ενώ απαντώνται σε συνθήκες που οι ανθρώπινες χρήσεις ήταν πάντα μικρές σε έκταση κι ένταση, οπότε δεν υπάρχουν αντίστοιχα μεγάλες εγκαταλελειμμένες εκτάσεις προς δάσωση.

Τυπικό δάσος στην περιοχή, με μίξη Οξιάς (χωρίς φύλλα ακόμα τα περισσότερα δέντρα), Ελάτης και Πεύκης 

Τάσεις διαδοχής

Στην ζώνη πάνω από τα 1.300 μέτρα, η Οξιά σχηματίζει τον κυρίαρχο δασικό τύπο. Σύμφωνα με την παραδοσιακή οικολογία, στον τύπο αυτό, την λεγόμενη κοινότητα "climax", θα τείνουν τα δάση, αν μείνουν ανεπηρέαστα και αδιατάρρακτα. Οι πιο σύγχρονες προσεγγίσεις ωστόσο, μας προειδοποιούν ότι η πορεία αυτή δεν είναι τόσο γραμμική και πρέπει να γίνεται αντιληπτή ως τάση, παρά ως νόμος.

Έτσι, στην περιοχή μας για παράδειγμα, ενώ είναι σαφής η σχέση διαδοχής μεταξύ Οξιάς κι Μ. Πεύκης, όπου η πρώτη διαδέχεται με σαφήνεια τη δεύτερη στις εκτάσεις που έχει αυτή αποικίσει, η σχέση της Οξιάς και της Ελάτης είναι σαφώς πιο περίπλοκη και δεν υπάγεται σε μια γραμμική σχέση κυριαρχίας. Και τα δύο είδη δείχνουν την ικανότητα να αναγεννώνται στον υποόροφο του άλλου ή τον δικό τους (βλ. αναλυτικά Παραδοτέο 7, κεφ. 4).

Τυπική εικόνα διαδοχής, όπου στον άνω όροφο κυριαρχεί η Μ. Πεύκη, ενώ στον υποόροφο η Οξιά και δευτερευόντως η Ελάτη

Πιο αναλυτικά συμπεράσματα για το ρόλο της Οξιάς στη διαδοχή των δασών της περιοχής μπορούν να προκύψουν από την επιτόπια έρευνα που πραγματοποιήσαμε, με στόχο την καταγραφή των νέων δενδρυλλίων, σε σχέση με τον κυρίαρχο δασικό τύπο (βλ. αναλυτικά Παραδοτέο 4.3, κεφ. 6). Όπως φάνηκε, η Οξιά αυξάνει δυναμικά την παρουσία της στην περιοχή μέσω της  φυσικής αναγέννησης. Πιο αναλυτικά, ενώ στις εκτάσεις που μετρήσαμε η Οξιά καταλάμβανε συνολικά το 21% της επιφάνειας των ώριμων δέντρων (GSO), προσφέρει το 25% των μικρών δενδρυλλίων (<1,5 m ύψος) και το 33% των μεγαλύτερων (>1,5 m ύψος). Καθώς λοιπόν φαίνεται να επιβιώνει μεγαλύτερο ποσοστό των νεαρών δενδρυλλίων, η οξιά αυξάνει τον χώρο της.

Ειδικότερα στα μικτά δάση Οξιάς – Μ. Πεύκης, η Οξιά αναπαράγεται δυναμικά σε όλες τις θέσεις που εξετάστηκαν, επιβεβαιώνοντας την αναμενόμενη τάση διαδοχής. Το ίδιο ισχύει και στις μίξεις Οξιάς – Ελάτης, όπου όμως αναπαράγεται και η Ελάτη, καθιστώντας το τελικό αποτέλεσμα λιγότερο προβλέψιμο. Η αναπαραγωγή της Οξιάς προχωρά κανονικά και στο δικό της υποόροφο, μέχρι τις θέσεις όπου η πυκνότητα υπερβαίνει το 100%, όπου κι αρχίζει να υποχωρεί.

Αλλαγές στο διάστημα 1945 – 2015

Συνολικά, τα δάση της Οξιάς αυξήθηκαν το διάστημα 1945 – 2015: από τα 3.194 στα 3.711 Ha, δηλαδή κατά 16,2%. Αν δούμε τις αλλαγές αναλυτικά όσο αφορά τις διάφορες ενώσεις των δασών της Οξιάς, τα αμιγή δάση όπως και οι μίξεις Οξιάς – Ελάτης εμφανίζονται ως τα πλέον σταθερά, καθώς ήδη από το 1945 αποτελούσαν βασικό τύπο βλάστησης και ήταν ώριμα και σχετικά κλειστά.

Περισσότερα για την Οξιά και την παρουσία της στην περιοχή βλ. στην αντίστοιχη σελίδα και για την Ελάτη στην αντίστοιχη σελίδα